Δίανθος

Τσάι

Βιότοπος – περιγραφή:
Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Camelia sinensis (Καμέλια η σινική) και ανήκει στην οικογένεια των Τσαιοϊδών. Η κινέζικη Καμέλια είναι ένας αειθαλής θάμνος με μικρά ελειπτοειδή, δερματώδη φύλλα και μικρά άνθη με άσπρα πέταλα, τριγύρω από ένα κίτρινο στήμονα, τα οποία βγαίνουν το χειμώνα.
Στην Κίνα το ονομάζουν Τσα (Cha) και το θεωρούν ισχυρό φαρμακευτικό βότανο.
Το φυτό κατάγεται από την Κίνα, πιθανότατα από την περιοχή μεταξύ Βιρμανίας, Βόρειου Βιετνάμ και Γιουνάν και την συνήθεια να πίνουν τσάι απέκτησαν πρώτοι οι κινέζοι. Οι χώρες που κύρια παράγουν το τσάι είναι οι Κίνα, Ινδία, Ιαπωνία, Νεπάλ, Θιβέτ, Σρι Λάνκα και Κένυα.

Ιστορικά στοιχεία:
Οι Κινέζοι το πίνουν από το 3000 π.Χ και από την εποχή εκείνη το θεωρούσαν καλό διεγερτικό , στυπτικό που καθαρίζει το φλέγμα και πεπτικό φάρμακο.
Σύμφωνα με τον μύθο το 2727 π.Χ. την εποχή του Αυτοκράτορα Σεν Νουγκ, ενώ αυτός έβραζε νερό μερικά φύλλα ενός δέντρου κάτω από το οποίο καθόταν έπεσαν στο φλιτζάνι του. Ενθουσιασμένος από τη γεύση και το άρωμα του ροφήματος που προέκυψε, αποφάσισε να διαδώσει τη χρήση του. Για τους ινδούς, η εξάπλωση του τσαγιού οφείλεται στον ινδό πρίγκιπα Μποτχί Ντάρμα, τον 6ο αιώνα π.Χ. όταν αυτός πήγε στην Κίνα να διαδώσει την διδασκαλία του Βούδα. Ορκισμένος να μην κοιμηθεί μέχρι να ολοκληρώσει την αποστολή του, κατάφερε να μείνει ξύπνιος χάρη σε μερικά φύλλα τεϊόδεντρου που μασούσε κατά τύχη.
Στην Ευρώπη έγινε γνωστό μόλις τον 17ο αιώνα και έγινε πολύ αγαπητό με αποτέλεσμα να καλλιεργηθεί στους ημιτροπικούς σε ευρεία κλίμακα.

Άνθιση – συλλογή – χρησιμοποιούμενα μέρη:
Οι θεραπευτικές ιδιότητες βρίσκονται στα φύλλα του φυτού.
Υπάρχουν τρεις τύποι τσαγιού (πράσινο, μαύρο και οολόνγκ) που φτιάχνονται από τα φύλλα του ίδιου είδους φυτού.
Η χημική σύσταση του τσαγιού εξαρτάται από την ηλικία των φύλλων και τον τρόπο επεξεργασίας τους.

Συστατικά-χαρακτήρας:
Το πράσινο τσάι είναι γλυκόπικρο, ξηραντικό και δροσιστικό. Το μαύρο τσάι είναι γλυκόπικρο, ξηραντικό και θερμαντικό. Περιέχει τείνη ( έχει πικρή γεύση και συμβάλει στο χρώμα και τη δύναμη της γεύσης), αιθέρια έλαια ( δίνουν άρωμα και γεύση),πρωτεΐνες (15%), υδατάνθρακες (7%), χρωστικές (5%), Α και Β χλωροφύλλη, ένζυμα, οργανικά οξέα (οξαλικά, κιτρικό, ισοκιτρικό).
Το πράσινο τσάι είναι το λιγότερο κατεργασμένο τσάι.
Παρασκευάζεται με αποξήρανση των φύλλων που συλλέγονται από το φυτό, το οποίο είναι πλούσιο σε πολυφαινόλες (αντιοξειδωτικές ουσίες).
Το μαύρο τσάι, προέρχεται από την οξείδωση του πράσινου τσαγιού. Μετά την ξήρανση, μέσω περιστρεφόμενων κυλίνδρων σπάει το κυτταρικό τοίχωμα και ελευθερώνονται τα ένζυμα. Μετά γίνεται η ζύμωση στους 26 C. Κατά τη διάρκεια της ζύμωσης το πράσινο χρώμα γίνεται κόκκινο και μετά μαύρο. Λειτουργεί περισσότερο σαν τονωτικό- διεγερτικό. Έχει ανάλογες ιδιότητες με το πράσινο τσάι αλλά με πολύ μικρότερη δράση.
Το τσάι οολόνγκ γίνεται μετά την μερική ζύμωση φύλλων που έχουν μαραθεί στον ήλιο.

Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις :
Τα αντιοξειδωτικά που περιέχει το τσάι είναι φυσικά συστατικά που συμβάλλουν στην καταπολέμηση των βλαβερών για τον οργανισμό ελευθέρων ριζών οξυγόνου, οι οποίες πιστεύεται ότι προκαλούν ασθένειες, όπως ο καρκίνος και τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Επιστημονική έρευνα που δημοσιεύτηκε στο International Journal of Cancer αναφέρει ότι η κατανάλωση πράσινου τσαγιού μειώνει κατά 50% τον κίνδυνο για εμφάνιση γαστρίτιδας, που θεωρείται ότι προηγείται πολλών περιστατικών καρκίνου του στομάχου.
Το πράσινο τσάι είναι πλούσιο σε φθόριο και μπορεί να βοηθήσει απέναντι στον κίνδυνο της τερηδόνας στα δόντια. Είναι επίσης χρήσιμο για τα τσιμπήματα των εντόμων και την αναχαίτιση της αιμορραγίας.
Το τσάι οολόνγκ είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό στη μείωση των επιπέδων χοληστερόλης μετά από λιπαρά γεύματα. Ιάπωνες ερευνητές ισχυρίζονται ότι το τσάι οολόνγκ μπορεί να μειώσει την υψηλή πίεση του αίματος και να περιορίσει τον κίνδυνο αρτηριακής νόσου.
Το μαύρο τσάι λειτουργεί περισσότερο σαν τονωτικό- διεγερτικό. Έχει ανάλογες ιδιότητες με το πράσινο τσάι αλλά με πολύ μικρότερη δράση.
Το τσάι υπό μορφή καταπλάσματος το χρησιμοποιούμε για κουρασμένα μάτια, ενώ σε κομπρέσα το χρησιμοποιούμε για την ανακούφιση αιμορραγίας από κοψίματα και εκδορές.

Παρασκευή και δοσολογία:
Παρασκευάζεται ως έγχυμα. Ρίχνουμε ένα φλιτζάνι βραστό νερό πάνω σε ένα κουταλάκι του γλυκού τσάι και το αφήνουμε ανάλογα με τον τύπο του τσαγιού. Αν είναι πράσινο 2-3 λεπτά , αν είναι οολόνγκ 4 λεπτά και αν είναι μαύρο 5 λεπτά.

Προφυλάξεις:
Δεν συστήνεται σε άτομα που υποφέρουν από υψηλή αρτηριακή πίεση και υπερδιέγερση του νευρικού συστήματος. Υπερβολική ποσότητα μπορεί να προκαλέσει δυσκοιλιότητα και αϋπνία. Άτομα που υποφέρουν από ακανόνιστο καρδιακό παλμό, έγκυες και μητέρες που θηλάζουν, πρέπει να μην καταναλώνουν περισσότερο από δύο κούπες τσαγιού την ημέρα γιατί τα υψηλά επίπεδα αλκαλοειδών τύπου καφεΐνης που περιέχει μπορεί να αυξήσουν την καρδιακή συχνότητα. Επίσης όσοι πάσχουν από έλκος στομάχου πρέπει να αποφεύγουν την υπερβολική κατανάλωση γιατί η πικρή γεύση μπορεί να διεγείρει την παραγωγή γαστρικού οξέος.