Πράσο
Πράσο
Βιότοπος – περιγραφή:
Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι ALLIUM porrum (Άλλιο το πράσο). Ανήκει στην οικογένεια των Λιλιϊδών.
Είναι λαχανικό γνωστό σε όλους. Είναι διετής πόα. Τα φύλλα του είναι εδώδιμα. Τα άνθη του βγαίνουν το δεύτερο χρόνο πάνω σε ανθοφόρο στέλεχος, σε ταξιανθία σκιάδιο, όμοιο με του κρεμμυδιού. Καλλιεργείται στους κήπους.
Ιστορικά στοιχεία:
Λαχανικό γνωστό από την αρχαιότητα. Η καλλιέργεια του αναφέρεται από το 3200 π.Χ. στην 1η Δυναστεία της Αιγύπτου. Οι αρχαίοι Έλληνες και οι αρχαίοι Ρωμαίοι το έτρωγαν υπερβολικά. Τους ήταν μάλιστα γνωστές δύο ποικιλίες του φυτού. Το κεφαλωτόν (porrum capitatum) που έτρωγαν τον βολβό του (κυρίως οι πλούσιοι) και η γηθυλλίς (porrum activum) τα φύλλα της οποίας τα έτρωγαν οι φτωχότερες τάξεις.
Η μαλακτική ιδιότητα του πράσου ήταν γνωστή και στον Αριστοτέλη, ο οποίος το επαινούσε ως ευφωνικό. Τόσο για τον άνθρωπο όσο και για την πέρδικα. Από τον Πλίνιο έγινε γνωστό, όταν ο Νέρων έκανε συχνή χρήση πράσων με λάδι, για να καλυτερεύει την φωνή του. Μερικές μέρες τον μήνα μάλιστα, έτρωγε μόνο πράσο με λάδι, χωρίς ψωμί. Το συνιστούσαν κατά της βραχνάδας σε συνδυασμό με γογγύλια.
Παλιότερα έκαναν ένα σιρόπι ενάντια στην φυματίωση. Στα χωριά το έβραζαν και έπιναν το ζουμί του σαν διουρητικό φάρμακο. Οι τραγουδιστές, οι ψάλτες και οι ρήτορες το χρησιμοποιούσαν πολύ γιατί πίστευαν ότι έκανε καλό στη φωνή τους.
Τα σπέρματα του πράσου κοπανισμένα σε έγχυμα μέσα σε άσπρο κρασί τα χρησιμοποιούσαν σαν διουρητικά και για την θεραπεία της ψαμμιάσεως.
Εξωτερικά χρησιμοποιούσαν τον χυλό του πράσου, μαζί με γάλα ή ροδέλαιο, κατά της ωταλγίας και των εμβοών των ώτων, σε ενσταλάξεις στον έξω ακουστικό πόρο. Ψημένα τα πράσα σε τηγάνι με ξύδι τα συνιστούσαν ως κατάπλασμα στους πλευριτικούς. Το ίδιο κατάπλασμα το χρησιμοποιούσαν εξωτερικά για πόνους του λαιμού. Ψημένα μέσα σε φύλλο λαχανίδας, τα τοποθετούσαν ως κατάπλασμα για την θεραπεία των παρωνυχίδων, των δοθιηνών και των εγκαυμάτων, ακόμα δε και των αιμορροΐδων. Τα πράσα τα χρησιμοποιούσαν ακόμη και ως αντίδοτο σε δηλητηριάσεις μανιταριών.
Στην κινέζικη λαϊκή ιατρική χρησιμοποιείται εσωτερικά υπό μορφή εγχύματος από το φρέσκο φυτό, για τα πρώτα στάδια του κρυολογήματος και στην καταρροή συνοδευμένη με μολύνσεις του αναπνευστικού συστήματος.
Στην Κρήτη το βότανο το αποκαλούν κεντανέ. (τα καλλιεργούμενα κοινά πράσα της αγοράς), αμπελόπρασο ή πράσο. ΄Ήταν δημοφιλές εορταστικό φαΐ το οποίο έφτιαχναν μαζί με σύγκλινα. Παλιότερα οι γυναίκες έβγαιναν στο «πρασολόημα». Μάζευαν τα πράσα και τα έφερναν σε «απυροτσούβαλα» (μικρά τσουβάλια από θειάφι). Τα πράσα τα χρησιμοποιούσαν για εγκαθίσματα στους δύσκολους τοκετούς, από τις πρακτικές μαίες «για να πέσει το λευτέρι» (ο πλακούς).
Συστατικά-χαρακτήρας:
Όλο το φυτό, αλλά πολύ περισσότερο ο βολβός, έχει ιδιαίτερη οσμή και γεύση γλυκίζουσα. Περιέχει νερό 88%, πρωτεΐνες 2,5%, αζωτούχες και λιπαρές ουσίες, υδατάνθρακες, 1,5% ανόργανα άλατα ασβεστίου, φωσφόρου και καλίου, βιταμίνες Α,Β και C, κυτταρίνη και θειοαζωτούχο αιθέριο έλαιο. Περιέχει τις δραστικές ουσίες μεθυλαλλιίνη και κυκλοαλλιίνη.
Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή:
Ανθίζει από τον Ιούλιο μέχρι τον Αύγουστο. Χρησιμοποιούνται τα φύλλα του, ιδίως τα νέα, καθώς και τα λεπτά του τμήματα. Συλλέγεται καλοκαίρι και φθινόπωρο.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις:
Είναι βότανο διουρητικό και έχει αξιόλογη δράση σε πάσχοντες από προβλήματα νεφρών, αρτηριοσκληρωτικούς, καρδιοπαθείς, λιθιασικούς, τους πάσχοντες από ισχουρία και υδωπικία. Είναι ακόμη ελαφρά καθαρτικό. Συνίσταται κατά του αρθριτισμού.
Είναι δροσιστικό και χωνευτικό. Λόγω του φωσφορικού οξέως που περιέχει συνίσταται κατά της υπερκόπωσης, της πρόωρης ανάπτυξης, της ραχίτιδας, της φυματίωσης, κατά την περίοδο του θηλασμού κ.α. Το θειοαζωτούχο αιθέριο έλαιο που περιέχει δρα κατά των πνευμονικών νοσημάτων.
Το πράσο περιέχει ένα ιδιαίτερο γλίσχρασμα το οποίο θεραπεύει φαρυγγίτιδες, λαρυγγίτιδες, τραγχειοβρογχίτιδες, οξείες και χρόνιες, σαν ειδικό μαλακτικό και αποχρεμπτικό.
Είναι ορεκτικό, καθαρίζει το αίμα και καταπολεμά τα παράσιτα του εντέρου. Βοηθά στη δυσκοιλιότητα. Μια ολιγοήμερη δίαιτα με πράσα σταματά τη διάρροια και ωφελεί όσους πάσχουν από δερματικές παθήσεις, εκζέματα και ψωρίαση. Ωφελεί στο βήχα, τη χρόνια και οξεία βρογχίτιδα. Για τις καούρες και τις ξινίλες του στομάχου, το έλκος στομάχου ή δωδεκαδακτύλου και τις φλεγμονές του πεπτικού συστήματος, συνίσταται να τρώμε τρυφερά φύλλα πράσου κάθε πρωί. Ο χυμός του πράσου το πρωί αποτοξινώνει τον οργανισμό, ωφελεί το κυκλοφοριακό σύστημα και βοηθά στην αποτοξίνωση των καπνιστών.
Παρασκευή και δοσολογία:
Στις πιο πολλές φορές το πράσο το χρησιμοποιούμε φρέσκο. Ευεργετική δράση όμως έχει και μαγειρεμένο.
Προφυλάξεις:
Δεν έχουν αναφερθεί παρενέργειες