Δίανθος

Συλλογή Βοτάνων
Το να μαζεύεις βότανα είναι μία υπέροχη ασχολία. Η διαδικασία αυτή είτε γίνεται σε οργανωμένες καλλιέργειες είτε τα αναζητούμε στη Φύση, μας δίνει την ευκαιρία να συνειδητοποιήσουμε την αφθονία και την πληρότητα του τόπου μας. Υπάρχουν πολλά πράγματα που πρέπει να γνωρίζουμε σχετικά με τη συλλογή των βοτάνων. Αυτά έχουν να κάνουν με το πότε και το πώς μαζεύονται, καθώς και το πώς ξηραίνονται έτσι ώστε να διατηρούν τις θεραπευτικές τους ιδιότητες όσο το δυνατόν καλύτερα. Τα δραστικά συστατικά των βοτάνων εμφανίζονται σε διαφορετικές ποσότητες ανάλογα με την ώρα της ημέρας, με το μήνα και τον κύκλο ανάπτυξης του φυτού. Μπορούμε όμως να κάνουμε μερικές χρήσιμες γενικεύσεις.
Η ποσότητα των δραστικών συστατικών είναι μεγαλύτερη στο τέλος της πιο εντατικής περιόδου ανάπτυξης του φυτού. Αυτό σημαίνει ότι τα βότανα είναι καλύτερο να τα μαζεύουμε λίγο πριν την άνθηση. Η μέρα που θα διαλέξουμε για να κάνουμε τη συλλογή μας, πρέπει να έχει ήλιο από την αυγή. Οι βροχερές μέρες πρέπει να αποφεύγονται γιατί υπάρχουν βότανα που τα φύλλα τους δεν είναι λεπτά αλλά παχιά και τριχωτά. Αυτό σημαίνει ότι στεγνώνουν πολύ αργά και διατηρούν την υγρασία για αρκετό διάστημα. Αν κοπούν λοιπόν πριν στεγνώσουν είναι πολύ εύκολο να μουχλιάσουν και να καταστραφούν. Επίσης δεν είναι κατάλληλες οι πολύ ζεστές ημέρες ιδιαίτερα για βότανα που έχουν έλαια στα φύλλα τους. Όταν μαζεύουμε βότανα κόβοντας όλο το φυτό, πρέπει να προσέχουμε να συλλέγουμε αυτά που έχουν τα πιο πράσινα φύλλα, με το καλύτερο σχήμα και να πετάμε όσα φύλλα είναι μαραμένα, δαγκωμένα από έντομα ή έχουν έντονες κηλίδες. Τα φύλλα και τα βότανα πρέπει να κόβονται με κοφτερό μαχαίρι ή με κλαδευτήρι και να μην τα τραβάμε με το χέρι γιατί μπορεί να καταστρέψουμε τους ευαίσθητους μίσχους των φυτών με αποτέλεσμα να επιβραδυνθεί η ανάπτυξη νέων φύλλων και βλαστών ή να διευκολυνθεί η είσοδος μυκήτων και εντόμων στους τραυματισμένους ιστούς.
Μπορούμε να δούμε πολλά βότανα να φυτρώνουν στις άκρες του δρόμου στο μέρος που ζούμε. Είναι προτιμότερο να τα μαζεύουμε όμως σε περιοχές όπου δεν υπάρχει μεγάλη κίνηση αυτοκινήτων. Επίσης είναι καλό να αποφεύγουμε να τα μαζεύουμε σε χωράφια που έχουν ραντιστεί με γεωργικά φάρμακα, γιατί οι ουσίες στεγνώνουν πάνω στα φύλλα και μετά ελευθερώνονται μέσα στο έγχυμα που θα παρασκευάσουμε για να πιούμε. Αν στο μέρος που ζούμε δεν υπάρχουν τέτοιες καθαρές εκτάσεις είναι προτιμότερο να κάνουμε μία εκδρομή στο ύπαιθρο για να βρούμε και να μαζέψουμε τα βότανα που θέλουμε.

Η ξήρανση των βοτάνων

Τα βότανα που θα συλλέξουμε τα ξηραίνουμε απλώνοντας τα, το ένα δίπλα στο άλλο σε μονή στρώση πάνω σε επίπεδες επιφάνειες. Αν η επιφάνεια επιτρέπει να περνά αέρας και από την κάτω μεριά του φυτού (όπως στις σήτες), είναι ακόμη καλύτερα γιατί αποξηραίνονται ταχύτερα. Ο χρόνος ξήρανσης εξαρτάται από το βότανο και το περιβάλλον. Κατά τη διάρκεια της αποξήρανσης καλό είναι να τα παρακολουθούμε συχνά και να τα γυρίζουμε όταν χρειάζεται για να ξηραίνονται ομοιόμορφα.

Η ξήρανση των ριζών

Οι ρίζες ξηραίνονται πιο δύσκολα από τα άλλα μέρη του φυτού. Τις βγάζουμε το Φθινόπωρο που το έδαφος είναι λασπώδες. Δεν τις μαζεύουμε όσο τα φύλλα του φυτού βρίσκονται σε πλήρη ανάπτυξη γιατί ένα μέρος από τα δραστικά συστατικά βρίσκεται στο μέρος του φυτού που είναι πάνω από το έδαφος. Προσπαθούμε να βγάλουμε τις ρίζες ολόκληρες και τις καθαρίζουμε από τα χώματα και τις λάσπες. Αποτελεσματικότερος τρόπος για να τις καθαρίσουμε είναι το πλύσιμο. Μετά κόβουμε τους πάνω βλαστούς και τα ριζίδια. Τις μεγάλες ρίζες όπως η Γλυκόριζα και η Κολλητσίδα τις κόβουμε σε κομμάτια για να στεγνώσουν καλύτερα. Για να τις ξηράνουμε τις απλώνουμε σε ράφια έτσι ώστε η μία να μην αγγίζει την άλλη ή τις δένουμε μία – μία σε σπάγκο και τις αφήνουμε σε ζεστό μέρος για δέκα περίπου ημέρες. Όταν έχουν αρχίσει να ζαρώνουν αρκετά τις αποθηκεύουμε σε σκιερό μέρος για ακόμη 10 ημέρες. Όταν έχουν ξεραθεί τελείως οι ρίζες είναι εύθραυστες.
Μετά την αποξήρανση τοποθετούμε τα βότανα σε στεγνό δοχείο με προσοχή. Για τον λόγο αυτό χρησιμοποιούμε κατά προτίμηση δοχεία γυάλινα από σκούρο γυαλί ή κεραμικά και τα κρατάμε μακριά από φως και ζέστη.
Αυτή την εποχή μπορούμε να συλλέξουμε βότανα όπως Αγριάδα, Αρκτοστάφυλλο, Ξαγκαθιά, Ιξό, Ιτιά, Καψέλλα, Σαμπούκος, Σημύδα, Σμεουριά, Σπάρτο, Στελλάρια, Σύμφυτο, Ταραξάκο και Τσουκνίδα.