Description

Αμαμηλίδα

Βιότοπος – περιγραφή:

Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Hamamelis virginiana (Αμαμηλίς η παρθενική). Ανήκει στην οικογένεια των Αμαμηλιδών.

Είναι δενδρύλλιο που φτάνει τα 6 μέτρα.  Τα φύλλα της είναι ωοειδή εναλλασσόμενα, αντίθετα, με φτεροειδή νεύρωση και οδοντωτή περιφέρεια, ενώ στη βάση τους δεν είναι συμμετρικά. Τα άνθη είναι ασυνήθιστα με κίτρινα σαρκώδη νηματοειδή πέταλα. Ο καρπός της σχηματίζει σπόρο που περιβάλλεται από πρωτεΐνες.  Είναι ιθαγενές της Αμερικής. Στην Ελλάδα υπάρχουν τα είδη Hamamelis japonica, Hamamelis virginiana και  Hamamelis arborea.

Καλλιεργείται και στους κήπους.

 

Ιστορικά στοιχεία:

Είναι γνωστό για τις θεραπευτικές του ιδιότητες εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Οι ινδιάνοι της Βόρειας Αμερικής το χρησιμοποιούσαν για τις στυπτικές του ιδιότητες. Οι ιθαγενείς μούσκευαν σε νερό τον φλοιό από νεαρά κλαδιά και έφτιαχναν θεραπευτικό οφθαλμόλουτρο. Οι Τσερόκι το άλειφαν σε πληγές και αμυχές, ενώ οι Ιροκέζοι το χρησιμοποιούσαν για την πρόληψη της αιμορραγίας μετά τον τοκετό. Οι Μοϊκανοί χρησιμοποιούσαν  τα κλαδιά στη ραβδοσκοπία σε αναζήτηση νερού.

Στη λαϊκή ιατρική η αμαμηλίδα χρησιμοποιήθηκε εσωτερικά στην αντιμετώπιση πολλών διαταραχών. Σήμερα όμως χρησιμοποιείται εξωτερικά για διάφορα δερματικά προβλήματα. Κύρια σε καλλυντικές κρέμες επειδή δρα προληπτικά για τη γήρανση του δέρματος και την εμφάνιση ρυτίδων.

 

Συστατικά-χαρακτήρας:

Στα φύλλα και την φλούδα υπάρχει μια γλοιώδης ουσία, η αμμηλιτανίνη, ίχνη μιας σαπωνίνης και φλαβονικές χρωστικές. Ακόμα το δέντρο περιέχει τανίνες (κυρίως υδρολύσιμες τανίνες, μέχρι 6% στον φλοιό και συμπυκνωμένες τανίνες, μέχρι 10%  στα φύλλα – κύρια γαλλοτανίνες, συμπυκνωμένες κατεχίνες και προανθοκυανιδίνες), αιθέριο έλαιο που είναι ελαφρά αναισθητικό, ρητίνες και σάκχαρα.

 

Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή:

Το δέντρο ανθίζει Ιανουάριο και Φεβρουάριο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται ο φλοιός ή τα φύλλα.

 

Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις:

Τα φύλλα του βοτάνου είναι στυπτικά και η φλούδα υπόγλυκη. Διατίθεται συχνά με την μορφή αποστάγματος Αμαμηλίδας, ή χρησιμοποιούμε το έγχυμα των φύλλων ή το αφέψημα του φλοιού. Όπως συμβαίνει με όλα τα στυπτικά, μπορεί να χρησιμοποιηθεί όπου υπάρχει αιμορραγία, εσωτερική ή εξωτερική. Λίγο φυτό αμαμηλίδας, με το οποίο θα φράξουμε τη μύτη με βαμβάκι, σταματάει την αιμορραγία της μύτης σε μεγάλη ανάγκη.

Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για τις αιμορροΐδες. Επειδή ασκεί αποσυμφορητική δράση μπορεί να εφαρμοσθεί σε περιπτώσεις κακώσεων (μώλωπες) ή σε περιπτώσεις φλεγμονωδών οιδημάτων.

Επίσης η δράση του ως φλεβοσυσπαστικό, το κάνει ωφέλιμο σε προβλήματα από τις κιρσώδεις φλέβες.

Το αραιό κρύο αφέψημα του φλοιού χρησιμοποιείται για οφθαλμική πλύση σε περιπτώσεις επιπεφυκίτιδας.

Τέλος ελέγχει την διάρροια και βοηθά στη δυσεντερία.

Το απόσταγμα της Αμαμηλίδας μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε  σε ελαφρά εγκαύματα από τον ήλιο. Μπορούμε επίσης να το χρησιμοποιήσουμε για να σταματήσουμε μία μικρή αιμορραγία, να το βάλουμε σε πληγές και για να καταπραΰνουμε τα τσιμπήματα των εντόμων.

Για τις αιμορροΐδες το βότανο συνδυάζεται πολύ καλά με το Ζοχαδόχορτο.

Το απόσταγμα της Αμαμηλίδας, το ρευστό εκχύλισμα και το βάμμα, χρησιμοποιούνται για να ενεργοποιήσουν την κυκλοφορία χωρίς την πρόκληση ερεθισμού. Λόγω αυτών των ιδιοτήτων, σήμερα χρησιμοποιούν πολύ τα παραπάνω σκευάσματα, στον τομέα των καλλυντικών, σαν τονωτικά.

 

Παρασκευή και δοσολογία:

Τα φύλλα του βοτάνου παρασκευάζονται ως έγχυμα. Ρίχνουμε ένα φλιτζάνι βραστό νερό σε 1 κουταλιά του τσαγιού ξηρά φύλλα και το αφήνουμε σκεπασμένο 10-15 λεπτά. Το ρόφημα το πίνουμε τρεις φορές την ημέρα.

Η κρέμα του βοτάνου για επαλείψεις σε αιμορροΐδες και κιρσούς χρησιμοποιείται 2-6 φορές ημερησίως.

Υπό μορφή κομπρέσας  (με φύλλα ή φλοιό)  χρησιμοποιείται για προβλήματα ακμής, δοθιηνών, εγκαυμάτων.

Το αποσταγμένο νερό είναι δροσιστικό και αντιφλεγμονώδες. Το επιθέτουμε με κομπρέσες σε ακμή, δήγματα και κεντριά, δοθιήνες, υγρό έκζεμα, αιμορροΐδες.

Το αφέψημα ή το βάμμα του φυτού το χρησιμοποιούμε και για πλύσεις σε αιμοραγούντα ούλα και έλκη του βλεννογόνου της στοματικής κοιλότητας.

 

Προφυλάξεις:

Τα φύλλα και ο φλοιός χρησιμοποιούνται κυρίως εξωτερικά και γενικά είναι ασφαλή. Η εσωτερική χρήση πρέπει να γίνεται μόνο κάτω από την επίβλεψη ενός ειδικού, καθώς οι τανίνες μπορούν να εμποδίσουν την απορρόφηση απαραίτητων θρεπτικών συστατικών.

 

 

Κουβάτσος Φίλιππος, Κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος (Απόφοιτος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών), Αλλαγιάννη 13, Κορωπί, Τηλ. επικοινωνίας: 2106021750