Περιγραφή

Βερόνικα

 

Βιότοπος – περιγραφή:

Η επιστημονική της ονομασία είναι Veronica officinalis L. (Βερόνικα η  φαρμακευτική). Ανήκει στην οικογένεια των Σκρουφουλαριοειδών. Είναι ποώδες φυτό με έρπον στέλεχος, πολυετές. Άνθη κυανοϊώδη διατεταγμένα κατά βότρεις.  Τα φύλλα της είναι ωοειδή, οδοντωτά με βραχύ μίσχο, ανοιχτοπράσινα.

Προέρχεται από τη Βρετανία και φύεται σε υγρές περιοχές, ενώ είναι πολύ δημοφιλής σε διακοσμητικούς κήπους. Την συναντούμε στη Βόρεια Ελλάδα. Υπάρχουν πολλά είδη Βερονίκης (περίπου 300 από τα οποία υπάρχουν 31 είδη στην Ελλάδα), αλλά το γνωστό ως φαρμακευτικό είναι η Veronica officinalis.  Υπάρχουν και άλλα είδη όπως η Βερόνικα η αναγαλλίς (Veronica anagallis-aquatica. Συνήθως διετές φυτό με δυνατό υπόγειο βλαστό με ρίζες και παχύ υπέργειο που έρπει. Αγαπά τα υγρά μέρη και είναι γνωστό και ως ασπροσέλινο. Τρώγεται ως λαχανικό και στην Ασία καλλιεργείται σε πολλές περιοχές. ) και η Βεγκαπούνκα (γνωστή και ως αυλακόχορτο ,βρίσκεται σε υγρές τοποθεσίες και κοντά σε λίμνες ποταμούς ή ρυάκια. Οι βλαστοί και τα φύλλα της τρώγονται ως σαλατικό). Και τα δύο αυτά είδη μαζί με την φαρμακευτική είναι αυτοφυή και χρησιμοποιούνται χρόνια στη λαϊκή ιατρική. Είναι διαδεδομένο στα ελαφρώς όξινα εδάφη. Μέσα σε δάση και φτωχά λιβάδια. Για καλλωπιστικούς λόγους καλλιεργείται η Βερονίκη η Συριακή. Είναι μελισσοτροφικό φυτό.

 

Ιστορικά στοιχεία:

Στο παρελθόν η φαρμακευτική σημασία της Βερόνικας ήταν τόσο μεγάλη, που το 1690, ο βοτανοθεραπευτής Γιοχάνες  Φάνκους αφιέρωσε μία μελέτη 300 σελίδων. Οι μολύνσεις του στόματος ή του λαιμού, ο βήχας, το κρυολόγημα,  η βρογχίτιδα οι διαταραχές του στομάχου και του ήπατος, οι ρευματισμοί, η ποδάγρα, οι μολύνσεις των νεφρών, η φαγούρα και η διάρροια καταπραΰνονταν όλα με ένα απλό αφέψημα αποξηραμένης Βερόνικας σύμφωνα με τους μύθους. Σήμερα αυτό αμφισβητείται. Παρ’ όλα αυτά , το έγχυμα της Βερόνικας κάνει ένα γευστικότατο τσάι. Κάποτε μάλιστα τη χρησιμοποιούσαν αντί για το πραγματικό τσάι.

Στην Κρήτη υπάρχει ένα είδος Βερόνικας , η Veronica anagallis-aquatica L. Την συναντούμε με την ονομασία Βερόνικα ή Ασπροσέλινο.  Φτάνει σε ύψος τα 10-80 εκατοστά και έχει βλαστούς λείους, σαρκώδεις, έρποντες ή όρθιους, που ριζοβολούν και διαφοροποιούνται ανάλογα με το αν το φυτό είναι μέσα ή έξω από το νερό. Το συναντούμε σε πολύ υγρούς τόπους. Είναι φυτό πικρό, στυπτικό, διεγερτικό και καθαρτικό. Χρησιμοποιείται για πνευμονικές και στομαχικές παθήσεις. Τρώγεται από τα ζώα, αλλά υπάρχει η φήμη ότι είναι βλαβερό για τα πρόβατα.

 

Συστατικά-χαρακτήρας:

Η Βερόνικα περιέχει αουκουμποσίδη, πικρή ουσία,  οργανικά οξέα, οξεικό, μηλικό, γαλακτοκιτρικό και τρυγικό οξύ, ταννίνη, μανιτόλ, ζάχαρη και αιθέριο έλαιο.

 

Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή:

Βγάζει αδιάκοπα καινούρια μπλε άνθη από τον Μάιο μέχρι τον Αύγουστο. Το φυτό συλλέγεται ολόκληρο πριν ανθίσει. Ξηραίνονται κάτω από σκιά.

 

Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις:

Δρα σαν ορεκτικό, τονωτικό, αντιβηχικό και διουρητικό.

Γενικά σήμερα από πλευράς φαρμακευτικής θεωρείται φυτό δεύτερης κατηγορίας. Κατά τον Γκαρνιέρ είναι χωνευτική και ορεκτική. Κατά της στομαχικής ατονίας και κατά της κράμπας του στομάχου. Είναι ακόμη κατά του βρογχικού κατάρρου.

 

Παρασκευή και δοσολογία:

Πίνεται ως έγχυμα. Ρίχνουμε ένα κουταλάκι βραστό νερό σε ένα κουταλάκι ξηρού βοτάνου, το αφήνουμε σκεπασμένο για 20 λεπτά, σουρώνουμε και πίνουμε ένα φλιτζάνι πριν το φαγητό χωρίς ζάχαρη. Στη φαρμακευτική Βερονίκη αποδίδονται και ιδιότητες θεραπευτικές των ματιών. Πλένουμε τα μάτια με το έγχυμα των ανθέων σε βραστό νερό.

 

Προφυλάξεις:

Δεν αναφέρονται. Τηρούμε την συνιστώμενη δοσολογία.

 

Κουβάτσος Φίλιππος, Κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος (Απόφοιτος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών), Αλλαγιάννη 13, Κορωπί, Τηλ. επικοινωνίας: 2106021750